Reasürans Nedir?

Reasürans en kısa tanımı ile “sigortacının sigortalanmasıdır.” Dolayısı ile bir tür sigortadır. Alman Ticaret Kanununun tanımlanmasına göre reasürans “sigortacının yüklenmiş olduğu riskin sigortası”dır. İngiliz Hukukundaki klasik tanımlanmasına göre de önceden sigortalanmış bir risk üzerinde akdedilmiş yeni bir sigorta poliçesidir. Bu yeni poliçenin amacı sigortacının daha önceden yüklenmiş olduğu rizikoların gerçekleşmesinden dolayı uğrayabileceği zararı tazmin etmektir. Sigortacının poliçesi ile bu yeni poliçe aynı anda mevcutturlar.”

Bu tanımlamaların gösterdiği üzere, bir reasürans akdinden söz edilebilmesi için ortada öncelikle sigortalı ile sigortacı arasında bir sigorta akdinin bulunması, daha sonra da sigortacının bu sigorta akdinden dolayı yüklendiği rizikonun gerçekleşmesi halinde uğrayacağı zararı tazmine yönelik ikinci bir akdin varlığı gerekmektedir. Sigortacı ile onun uğrayabileceği zararı tazmin yükümlülüğü altına giren diğer sigortacı, ki terminolojide reasürör diye adlandırılır, arasındaki bu ikinci akit, bir reasürans akdidir.

Buradan hareketle, canını, malını yada sigortalanabilir herhangi bir menfaatini bir sigortacıya sigortalatan sigortalı ile reasürör arasında hiçbir şekilde hukuki bir ilişkinin olmadığı sonucuna varılır. Zira sigorta akdinin tarafları sigortalı ile sigortacıdır. Sigortalıya karşı tazmin yükümlülüğü altına giren taraf reasürör değil, sigortacıdır. Öte yandan reasürans akdi, sigorta akdinin ne bir tamamlayıcı parçası, ne de onu herhangi bir şekilde değiştiren başka bir akittir. Genel prensip bu olmakla birlikte, bazı ülkelerde, özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde, sigortacının mali güçlük içine girmesi yada iflası halinde, sigortalının doğrudan reasüröre başvurabileceğini öngören maddeler, çok ender de olsa, reasürans akidlerinde bulunabilmektedir.

Sonuç olarak reasürans akdinin başlıca sözelliklerini sıralamak gerekirse,

 Reasürörün sigortacıya karşı girmiş olduğu tazmin yükümlülüğü bir sigorta akdidir.

• Reasürör, sigortacının sigortalı ile akdetmiş olduğu sigorta akdinden doğacak zararının tümünü ya da bir kısmını tazmin eder.
• Reasürans akdinin tarafları reasürör ile sigortacıdır. Sigortalı üçüncü şahıslar taraf değildirdiler.

REASÜRANSIN TARİHİ GELİŞİMİ

İlk reasürans işleminin ne zaman gerçekleşmiş olduğunu kesin olarak söylemek mümkün değilse de, sigortacılığın başlangıcından beri var olabileceğini düşünmek yerinde olur. Elde bulunan belgelere göre ilk reasürans anlaşması bir nakliyat reasüransıdır ve 1370 tarihini taşır. Cenova’dan Sluys’a kadar olan nakliyatın, tehlikeli görünen Kadiz-Sluys arası, sigortacı tarafından başka başka bir sigortacıya reasüre edilmiştir.

18. yy oldukça sık uygulanan reasürans, 19. yy başında sigortacılığa tamamen yerleşmiştir. Bütün bu ilk reasüranslar, tek tek risklerin bir bölümünün devri anlamında “ihtiyari” reasürans metodu ile yapıla gelmiştir. Sigortacılığın gelişmesi, iş hacminin büyümesi, sigortacının otomatik olarak yararlanabileceği devamlı bir reasürans metod’unun varlığını gerektirmiş ve buradan “trete” reasüranslarına geçilmiştir.

Bilinen ilk reasürans tretesi 1821 yılı tarihini taşır ve Fransa’da “Compagnie Royal” ile Brüksel’deki “Compagnie des Proprietaires Reunis” arasında akdedilmiştir. İngiltere’de ilk “trete” yolu ile reasürans anlaşması yapan şirket “Imperial of London”, bu anlaşmasını 1824 yılında Fransız “ La National de Paris” şirketi ile gerçekleştirmiştir.

“Trete” reasüransı metodu tüm 19. yy boyunca gelişerek kullanılmaya devam etmişse de, bu asırda en geçerli metod hala”ihtiyari” reasürans olarak görülmüştür. Ancak 20. yy başından itibaren sigortacılığın, teknoloji, ekonomi ve sosyal hayatın baş döndürücü bir hızla gelişmesi dolayısı ile olağanüstü büyümesi “ihtiyari” metodun dezavantajlarını daha belirginleştirmiş, öncelikle “hasar fazlası” (excess of loss) reasürans metodunun uygulamaya konulması, trete reasüransının kullanımını oldukça yaygın hale getirmiştir.

“Hasar Fazlası” reasürans metodu özellikle 1906 San Fransisco Depreminden sonra, büyük afetlere karşı korunma metodu olarak gelişmiş, böylece trete reasüransları bugünkü bilinen ve çok yaygın kullanılan reasürans metodu olarak, sigortacılığın her branşına tatbik edilen bir yöntem haline gelmiştir. Dolayısı ile bugünkü uygulamanın gelişimi takriben 250 yıllık bir dönemi içine almaktadır.

Bu bilgiler, Çetin ALANYA / Reasürans Notları / İstanbul 1991 / sayfa 7-13 den alınmıştır.